بوراکس چیست؟

سدیم تترابورات دکاهیدرات یا بوراکس یک ماده فعال موثر در کنترل آفات است و در مقایسه با سایر مواد فعال نسبتا ایمن است. از بوراکس برای درمان مورچه‌ها، سوسک‌ها و سایر آفات خانگی که سازه‌های داخل یا خارج از خانه را آلوده می‌کنند، استفاده می شود. در خانوارها معمولاً از بوراکس برای موارد زیر استفاده می شود:

• پاک کننده چند منظوره
• لکه بر و سفید کننده لباس
• حشره کش
• خوشبو کننده

عوارض بوراکس

بوراکس یک ماده بی خطر است که باید طبق دستورالعمل برچسب استفاده شود. توصیه می شود هنگام استفاده از آن، کودکان و حیوانات خانگی را دور نگه دارید و از تجهیزات حفاظتی مناسب مانند ماسک محافظ و عینک استفاده کنید. موسسه ملی بهداشت بوراکس را با مسائل و اثرات بهداشتی زیر مرتبط می داند:

• تحریک - بثورات پوستی، استفراغ، سوزش چشم
• مشکلات هورمونی
• سمیت
• مرگ (در صورت مصرف توسط کودکان)

بوراکس برای چه مواردی استفاده می شود؟

بوراکس یک ترکیب مهم بور، یک ماده معدنی و نمک اسید بوریک است. این ماده فعال پودری سفید رنگ است که از کریستال های بی رنگ نرم تشکیل شده و در آب محلول است.

بوراکس برای طیف گسترده ای از کاربردها استفاده می شود که رایج ترین کاربرد آن به عامل تمیز کننده است. بوراکس همچنین به عنوان یک ماده در لوازم آرایشی، شوینده های خانگی و بسیاری موارد دیگر استفاده می شود. جدای از این موارد استفاده، این ترکیب همه کاره برای کنترل آفات خانگی نیز عالی است.

بوراکس برای جلوگیری از آفات در خانه به پودر ریز آسیاب می شود و در شکاف ها و حفره های دیواری و سایر مناطق سخت در دسترس که آفت کش های معمولی امکان پذیر یا موثر نیستند، استفاده می شود. حشره کش های حاوی بوراکس می توانند با موفقیت مورچه ها، سوسک ها و کک ها را کنترل کنند. این ماده فعال به عنوان یک قارچ کش و علف کش نیز عمل می کند.

هنگامی که مشکل آفت در خانه وجود دارد، نه تنها به دلیل احتمال عدم کنترل هجوم حشرات نگران کننده است، بلکه در صورت نیاز به استفاده از مواد شیمیایی سمی نیز می تواند نگران کننده باشد. برای افرادی که حیوانات خانگی و کودک دارند، ممکن است ابزار طبیعی تری برای کنترل ایمن تر بخواهند.

یکی از مواد فعالی که می تواند با موفقیت تعدادی از آفات مختلف خانگی را که سال ها به عنوان یک گزینه طبیعی برای کنترل آفات مورد استفاده قرار می گیرد، سدیم تترابورات دکاهیدرات یا بوراکس است.

بوراکس محصولی نیست که باعث از بین رفتن فوری آفت هدف شود، در صورت انتخاب این روش مبارزه باید صبور باشید. ممکن است چند روز طول بکشد تا پس از اینکه حشره مورد نظر ماده فعال را خورده و بین 48 تا 72 ساعت تسلیم اثرات این ماده فعال کشنده شود.

برای سدیم تترابورات دکاهیدرات که به صورت گرد و غبار می آید، باید از آفت کش دستی استفاده کنید تا کاربرد دقیق تری در جایی که آفات پنهان شده اند، داشته باشید.

در بیشتر موارد، استفاده از بوراکس به تنهایی ممکن است برای کنترل هجوم شدید حشرات کافی نباشد و باید در کنار سایر محصولات حشره کش استفاده شود، بنابراین اگر یکی از مواد موثره یا روش درمانی در کشتن حشرات موفق نشد، دیگری موفق خواهد شد.

مواد شوینده
همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، تولید کنندگان از براکس در تولید مواد شوینده، سفید کننده و حتی برخی صابون ها نیز استفاده می کنند. این ترکیب شیمیایی قادر است آب سخت را به آب نرم تبدیل نماید و به این ترتیب انحلال پذیری مواد شوینده در آب را ساده و آسان نماید. بنابراین وجود این ماده در مواد شوینده لباس، ظروف و سطوح باعث می شود تا ترکیبات شستشو دهنده و لکه بر تأثیر بهتری گذاشته و لباس ها یا ظروف به خوبی تمیز شوند.

تنظیم کننده PH
در آزمایشگاه می توان از براکس، به اسید بوریک و در نهایت به یون بورات دست یافت که این یون به طور گسترده ای برای ساخت بافر ها مورد استفاده قرار می گیرد. بافر بورات در الکتروفورز ژل پلی آکریل آمید و به جهت جداسازی ماکرومولکول هایی چون DNA و RNA به کار می آید. بافر های بورات عبارت اند از بافر TBE (بورات بافری تریس-هیدروکسی متیل آمینومتونیوم) یا بافر های جدید تری چون SB و BBS.

محصولات آرایشی و بهداشتی
در فرآورده های آرایشی و بهداشتی، بوراکس گاهی به عنوان یک عامل امولسیون کننده، ماده بافری کننده یا نگهدارنده برای تولید محصولاتی چون مرطوب کننده ها، کرم ها، شامپو ها، ژل ها، لوسیون های بدن و اسکراب ها نیز به کار می رود. گرچه مواد جایگزینی برای بوراکس در صنعت آرایشی و بهداشتی وجود دارد اما همچنان برخی از تولید کنندگان استفاده از این ترکیب را ترجیح می دهند.

عامل نرم کننده آب
بوراکس خود به تنهایی تمایل چندانی به کاتیون های سخت کننده آب ندارد؛ اما با این وجود شیمیدان ها از این ترکیب برای نرم سازی آب استفاده می کنند. بوراکس محلول در آب با یون کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت وارد واکنش شده و به صورت رسوب جامد رنگ از آب خارج شده و یون سدیم را به درون آب آزاد می کند. به این ترتیب یون های سخت کننده آب حذف شده و آب نرم می گردد.

ماده افزودنی در مواد غذایی
براکس با کد تأیید شده E285 به عنوان یک ماده افزودنی برای مواد غذایی نیز شناخته و با وجود آن که استفاده از آن در کشور هایی چون آمریکا، چین و تایلند ممنوع اعلام شده، اما همچنان از آن در برخی موارد جهت افزایش ماندگاری و خاصیت کشسانی خوراکی های مختلف استفاده می شود.
البته به دلیل احتمال ابتلا به سرطان کبد و برخی بیماری های دیگر، استفاده از این ماده افزودنی در تهیه فرآورده های غذایی به حداقل میزان خود رسیده است.

براکس در موارد زیر نیز مورد استفاده قرار می گیرد:

• حشره کش، آفت کش وقارچ کش
• بازدارنده شعله
• محصولات سفید کننده دندان
• شیشه، سرامیک،کاشی و سفال
• لعاب مینا
• عامل تنظیم کننده اسیدیته آب استخر
• افزایش ماندگاری گوشت های فرآوری شده
• تهیه اسلایم ها

خطرات و نکات ایمنی در خصوص براکس

با توجه به آن که براکس منشأ کاملاً طبیعی دارد، بسیاری از افراد گمان می کنند این ترکیب کاملاً بی خطر است. جالب است بدانید با وجود آن که که تحقیقات نشان داده اند این ترکیب ماده ای غیرسرطانزا است اما همچنان گزارشاتی از بروز خطراتی چون تحریکات پوستی، چشمی و تنفسی، مشکلات گوارشی، ناباروری،نارسایی کلیه و یا حتی مرگ دریافت و ثبت شده است.

آیا بوراکس همان جوش شیرین است

برخی از مردم فکر می کنند که بوراکس همان جوش شیرین است، زیرا تقریبا برای یک هدف استفاده می شوند. با این حال، جوش شیرین از نظر شیمیایی با بوراکس متفاوت است. هر دو پاک کننده خانگی عالی در حمام، آشپزخانه، استخرهای شنا و لباس های شسته شده هستند. همچنین هر دو با محیط زیست و گزینه های سبز برای مواد شیمیایی پاک کننده تجاری سازگار هستند.

یک تفاوت قابل توجه بین این دو ترکیب شیمیایی، این است که جوش شیرین را می توان برای تهیه غذا استفاده کرد، اما بوراکس را نباید مصرف کرد. به همین دلیل است که بسیاری از صاحبان خانه ها از جوش شیرین برای تمیز کردن منزل و لباس های خود استفاده می کنند، به خصوص اگر کودک و حیوانات خانگی داشته باشند.

تفاوت دیگر در فرمول شیمیایی این دو ترکیب شیمیایی است. بوراکس فرمول شیمیایی Na_۲B_۴O_۷·۱۰H_۲O و جرم مولی ۳۸۱.۳۸ گرم بر مول را دارد. از طرف دیگر، جوش شیرین بی کربنات سدیم است و فرمول شیمیایی آن HaHCO _۳ است و جرم مولی آن ۸۴ گرم بر مول است.

براکس در شمع سازی

در شمع سازی از براکس یا بوراکس برای نسوز کردن فتیله شمع ها استفاده می شود. برای این کار ابتدا باید براکس را درون آب گرم به خوبی مخلوط کنید. سپس فتیله را درون این محلول فرو کرده و چند دقیقه درون محلول قرار دهید. در انتها فتیله را از محلول خارج کرده و به نمک خوراکی آغشته کنید و روی یک کاغذ بگذارید تا به خوبی خشک شود.