دسته بندی : علمی

کاربرد تری سدیم فسفات در صنایع غذایی

خصوصیات تری سدیم فسفات

تری سدیم به صورت پودری سفید با کریستال‌های بی رنگ است و دمای ذوب آن 73.4 می‌باشد؛ همانطور که اشاره شد دارای انحلال پذیری بالایی در آب می‌باشد و قادر است در دمای صفر درجه‌ی سیلسیوس به میزان 1.5gr/100.ml در آب حل شود. عموما این ترکیب به صورت 12 آبه عرضه می‌شود و در صنایع مختلفی نظیر صنعت، صنایع غذایی، داروسازی و بهداشتی استفاده می‌شود.

 

انواع تری سدیم فسفات

با توجه به کاربرد مورد نظر برای استفاده از تری سدیم فسفات، این ترکیب به طور کلی به دو دسته تری سدیم فسفات صنعتی  و تری سدیم فسفات خوراکی تقسیم بندی می‌شود:

تری سدیم فسفات صنعتی

به صورت 12 آبه عرضه می‌شود که در بسیاری از صنایع از جمله تصفیه آب، دیگ‌های بخار (تبخیر)، صنایع پودرهای لباس شویی و … مورد مصرف قرار می‌گیرد.

تری سدیم فسفات خوراکی

بصورت پودر سفید صدفی و کاملا خالص برای مصارف خوراکی و بهداشتی استفاده می‌شود. همچنین از آن به عنوان نگه دارنده در مصارف گوشت و کنسروها مصرف می‌شود.

 

فسفات ها در صنایع غذایی:

یکی از افزودنی های متداول در صنایع غذایی که می توان آن را در هزاران محصول غذایی مشاهده نمود فسفات ها می باشند. این مواد معمولا در نوشیدنی ها، گوشت های بسته بندی شده، پنیر، مرغ و… یافت می گردد. فسفات ها اغلب خاصیت امولسیفایری، آنتی کیکینگ، پایدار کنندگی و… دارند و می توانند سبب تنظیم اسیدیته ی محصول شوند.  طبق مطالعات صورت پذیرفته فسفر به دو صورت ارگانیک و غیر ارگانیک وجود دارد که فسفر آلی به صورت طبیعی در غذاهایی مانند گوشت ، ماهی و آجیل یافت می شود. فسفر معدنی نیز به طور معمول در مواد افزودنی غذایی (فسفات دار) مانند TSP یافت می شوند. در تن های ماهی استفاده از این ماده می تواند سبب جلوگیری از تشکیل بلور (استروویت) شود . در ادامه به کاربرد های بیشتر این محصول در صنایع غذایی می پردازیم. استفاده از آن در غلظت های مجاز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ایمن شناخته شده است.

 

کاربرد تری سدیم فسفات در صنایع غذایی

به طور کلی ترکیبات فسفاته به دلیل اینکه قادر به حفظ و بهبود کیفیت محصول می‌باشند در صنایع غذایی از آن‌ها به وفور استفاده می‌شود. از جمله از آن‌‌ها می‌توان به تری سدیم فسفات اشاره کرد که سهم عظیمی را در این حوزه به خود اختصاص داده است. از ترکیبات فسفات سدیم به صورت چندگانه در صنایع غذایی استفاده می‌شود؛ درواقع این ترکیبات به دلیل خاصیت بازی بالایی که دارند برای کاهش اسیدیته و بهبود بافت در غذاها و بسیاری از محصولات آماده شده از نظر تجاری یافت می‌شوند.

تری سدیم فسفات به صورت پودر سفید صدفی کاملا خالص در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عموما به عنوان افزودنی یا نگهدارنده به ترکیبات اضافه می‌شود. TSP از ترکیبات افزودنی محبوب در ساخت سس، نان، کیک و مخلوط کیک محسوب می‌شود و به عنوان مواد معطر در محصولات پخته عمل می‌کنند (به افزایش خمیر و حفظ فرم کمک می‌کند) . این ترکیب شمیایی اغلب به منظور حفظ رطوبت، افزایش عمر مفید و جلوگیری از خرابی به عنوان یک نگهدارنده در محصولات فاسد پذیری مانند محصولات گوشتی، غذاهای دریایی، کنسروها و بستنی‌ها استفاده می‌شود. همچنین TSP به منظور بهبود بافت پنیر، تثبیت لزجت شیر و جلوگیری از جداشدن فاز آبی در شیر منجمد در این صنعت کاربرد دارد.

علاوه بر آن، تری ‌سدیم فسفات به عنوان مواد تضعیف کننده در محصولاتی مانند سیب زمینی پخت شده‌ی بسته بندی شده، جلوگیری از تیره شدن رنگ نارگیل و نگه داشتن روغن و آب در محصولات پنیر فرآوری شده بکار گرفته می‌شود. گاهی اوقات نیز به عنوان یک مکمل تغذیه‌ای برای بهبود عملکرد افراد در ورزش کردن، استفاده می‌شود.

شاید بتوان گفت در اکثر محصولات غذایی رد پایی از تری سدیم فسفات یافت می شود.عمده اثرات استفاده از این ترکیب فسفاته در این محصولات شامل موارد زیر می باشد:

  • کاهش اسیدیته و بهبود بافت در غذاهایی مانند گوشت و محصولات پخته شده (نان ، کیک و …)
  • به عنوان عامل تخمیر در محصولات پخته شده ، یعنی باعث افزایش رشد خمیر و تثبیت شکل آن می شود. به عنوان مثال TSP از ترکیبات محبوب استفاده شده در نان ، کیک ، کلوچه و مخلوط کیک هاست .
  • غالبا این ماده به محصولا گوشتی و دریایی مانند بیکن ، سس ، گوشت و تن ماهی افزوده می شود تا به حفظ رطوبت ، افزایش عمر مفید و جلوگیری از  فساد آن کمک کند .
  • جلوگیری از زیادی اسیدی و یا قلیایی شدن مواد غذایی ، جلوگیری از سیاه شدن رنگ نوشابه و جلوگیری از جدا شدن آب و روغن در فرآیند پردازش محصولات پنیری اشاره کرد (مقدار مورد استفاده از این ترکیب که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا مورد تایید قرار گرفته است < 3% وزن پنیر می باشد)
  • به عنوان امولسیفایر در سس های پنیری
  • همراه با سایر فسفات ها در حبوبات بسیار استفاده می شود که می تواند باعث تغییر رنگ ، جریان یافتن حبوبات در اکسترودر و تثبیت فسفر شود.
  • برای اسموتی تر شدن نوشیدنی ها این ترکیب را به انواع نوشیدنی ها اضافه می نمایند

با وجود اینکه کاربرد این محصول با شناسه E339 در صنایع غذایی مورد تایید واقع شده اما مطالعات اخیر بروز عوارض مختلفی بر سلامتی در اثر استفاده از آن نشان می دهند.امروزه این ترکیب فسفاته حتی در مکمل های ورزشی نیز به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.